Anestezja w ortopedii

ZNIECZULENIE W ORTOPEDII I JEGO MOŻLIWE SKUTKI UBOCZNE.

Zabieg operacyjny, który zostanie u Pani/Pana przeprowadzony, odbędzie się po wcześniejszym zastosowaniu znieczulenia. Niemal wszystkie operacje ortopedyczne wykonuje się w znieczuleniu regionalnym – takim, które swym zasięgiem obejmuje tylko operowaną okolicę ciała. Znieczulenie regionalne (inne określenie: anestezja regionalna) polega na wstrzyknięciu leków znieczulających (środków anestetycznych) w pobliżu pęczków nerwowych, co pozwala na czasowe znieczulenie ściśle określonego obszaru ciała, np. jednej kończyny górnej lub dolnej, barku, dłoni, stopy.

Operacje kończyn dolnych są wykonywane zazwyczaj w znieczuleniu podpajęczynówkowym (inna nazwa: rdzeniowym); jest to rodzaj znieczulenia regionalnego, które polega na podaniu przez igłę środka anestetycznego do kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Metoda ta pozwala na znieczulenie jedynie dolnych partii ciała, a poprzez zastosowanie odpowiedniej techniki możliwe jest dokonanie z jego pomocą wyłącznie znieczulenia wybranej jednej kończyny dolnej.

Bezbolesne operacje kończyn górnych rutynowo przeprowadzane są z pomocą uprzedniego znieczulenia nerwów splotu ramiennego. Blokady splotu ramiennego dokonuje się podając przez igłę środek anestetyczny w pobliże pni nerwowych zlokalizowanych po stronie bocznej szyi w bezpośrednim sąsiedztwie obojczyka. Do drobnych zabiegów wykonywanych na dłoni dokonuje się niejednokrotnie znieczulenia pojedynczych nerwów podając lek anestetyczny zwykle od wewnętrznej strony przedramienia.

Znieczulanie pojedynczych nerwów i splotów nerwowych odbywa się w naszym Zespole z nieodłącznym stosowaniem aparatu USG, co pozwala na wizualizację wprowadzania igły podczas wykonywania znieczulenia i obserwowanie na monitorze podaży środka anestetycznego, tym samym zminimalizowane jest wystąpienie możliwych powikłań.

Znieczulenie, tak regionalne jak i ogólne, jak każda procedura medyczna, jest związana z ryzykiem komplikacji medycznych. Powikłania i pojawienie się skutków ubocznych mogą pojawić niezależnie od tego, jakkolwiek starannie dobierana byłaby dla Państwa forma znieczulenia i dokładnie monitorowane funkcje życiowe w trakcie operacji. Postęp wiedzy medycznej, dostępność nowych leków i metod znieczulenia, a także postęp technologiczny w monitorowaniu sprawiają, że bezpieczeństwo chorego podczas operacji jest nieporównanie większe niż jeszcze kilkanaście lat temu.

Prawdopodobieństwo powikłań po znieczuleniu podpajęczynówkowym jest niezwykle niskie, ale nie można absolutnie zagwarantować, że na pewno do nich nie dojdzie. Jednym z nich są tak zwane popunkcyjne bóle głowy, charakteryzujące się dość silnym bólem głowy zlokalizowanym zwykle w okolicy potylicznej i nasilającym się przy siadaniu i chodzeniu. Zgłoszenie naszemu Zespołowi tych dolegliwości pozwoli na wczesne i skuteczne wdrożenie leczenia.
Innym, dość rzadkim następstwem wykonania znieczulenia splotu barkowego jest zespół Hornera, czyli czasowe poszerzenie źrenicy i osłabienie górnej powieki po stronie znieczulanej. Objawy te mają oczywiście charakter przejściowy i po kilku lub kilkunastu godzinach ustępują całkowicie.
Pozostałe możliwe do wystąpienia, ale skrajnie rzadkie, powikłania anestezji regionalnej to między innymi zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, dłużej utrzymujące się bóle pleców, uszkodzenie znieczulanego nerwu, niewydolność oddechowa, zaburzenia rytmu serca.

Pomimo teoretycznej możliwości wystąpienia skutków ubocznych, stosowanie anestezji regionalnej z wielu powodów jest dla chorego korzystne, bo tylko w ten sposób można całkowicie uniknąć niekorzystnych następstw związanych ze znieczuleniem ogólnym.
Kolejną zaletą znieczulenia regionalnego jest niewątpliwie lepsza kontrola na leczeniem przeciwbólowym po operacji. Inną korzyścią anestezji regionalnej jest mniejsze krwawienie śródoperacyjne i zredukowane ryzyko powikłań zakrzepowych. Brak zastosowania znieczulenia ogólnego umożliwia niezwłoczny powrót pacjenta do sali chorych i daje możliwość spożycia posiłku natychmiast po operacji.

Wszystkie znieczulenia regionalne rozpoczynane są w specjalnym pokoju przygotowawczym przed przewiezieniem pacjenta do sali operacyjnej. Zakładany jest wenflon do żyły, podłączana kroplówka, rozpoczyna się nadzorowanie pracy serca i układu oddechowego z pomocą monitora, a anestezjolog objaśnia istotę wykonywanego znieczulenia i odpowiada na zadawane przez Państwa pytania. Bezpośrednio przed wykonaniem znieczulenia regionalnego skóra jest przemywana środkiem dezynfekcyjnym, a wprowadzenie igły w celu podania anestetyku jest odczuwane nie mocniej, niż uprzednie założenie wenflonu do żyły.
Przed rozpoczęciem operacji jakość wykonanego znieczulenia jest starannie sprawdzana, by mieć absolutną pewność, że nie będą Państwo odczuwali jakichkolwiek bodźców bólowych w trakcie zabiegu. Wyłącznie od Państwa zależy, czy w trakcie operacji w znieczuleniu regionalnym będziecie chcieli być całkowicie przytomni, czy z jakichkolwiek powodów zechcecie uniknąć specyfiki pobytu w sali operacyjnej – prawie zawsze możliwe jest wtedy dożylne podanie łagodnie działających środków nasennych, co umożliwi wyłączenie Państwa świadomości na czas operacji.

Zabiegi, których nie przeprowadzi się z towarzyszeniem znieczulenia regionalnego wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Znieczulenie ogólne, potocznie zwane „narkozą”, polega na podaniu dożylnym leków, które w ciągu kilkudziesięciu sekund wprowadzają pacjenta w stan snu oraz sprawiają, że jest on niewrażliwy na jakikolwiek bodziec zewnętrzny, w tym najsilniejszy bodziec bólowy. Głębokość znieczulenia jest przez anestezjologa nieprzerwanie w trakcie zabiegu precyzyjnie sterowana, tak że z zakończeniem operacji doprowadza on pacjenta do stanu pełnej świadomości.

Niezależnie od tego jakie znieczulenie zostanie zastosowane podczas operacji, troska o bezpieczeństwo i komfort Państwa jest dla nas zadaniem priorytetowym. Dokładne wypełnienie przez Państwa ankiety anestezjologicznej i udzielenie odpowiedzi na zadane tam pytania, niewątpliwie pomogą nam rozwiać Wasze wątpliwości związane ze znieczuleniem i przyczynią się do złagodzenia stresu przed operacją.

NZOZ „Ortopedia” Opole (oprac. dr Ryszard Gawda)